Một số vấn đề thường gặp ở trẻ sơ sinh và cách giải quyết (phần 1)

1. Vàng da sinh lý ở trẻ sơ sinh

Vàng da sinh lý xuất hiện khi nào?

Vàng da sơ sinh là do tăng bilirubin, một chất có màu vàng được sinh ra khi các tế bào hồng cầu bị phá vỡ giải phóng ra. Đây là hiện tượng khá phổ biến, chiếm 25 – 30% ở trẻ đủ tháng và đa số ở trẻ đẻ thiếu tháng (đẻ non).

Bệnh thường xảy ra trong những ngày đầu sau sinh. Thông thường vàng da được coi là sinh lý khi vàng da xuất hiện sau 24 giờ tuổi, sẽ hết trong vòng 1 tuần với trẻ đủ tháng và 2 tuần đối với trẻ non tháng.

Mức độ vàng da nhẹ là chỉ vàng da đơn thuần (chỉ vàng da vùng mặt, cổ, ngực và vùng bụng phía trên rốn), mà không kèm theo các triệu chứng bất thường khác (thiếu máu, gan lách to, bỏ bú, lừ đừ…)

Nguyên nhân vàng da sinh lý ở trẻ sơ sinh

Trẻ sơ sinh có lượng tế bào hồng cầu cao hơn người lớn, các tế bào này thường xuyên bị phá vỡ và được thay mới. Khi hồng cầu bị phá vỡ sẽ sản sinh ra rất nhiều bilirubin. Trong khi đó, gan của trẻ lại chưa đủ khả năng lọc bỏ hết bilirubin khỏi máu, từ đó làm tích tụ bilirubin và gây tình trạng vàng da ở trẻ.

Khi trẻ được khoảng 2 tuần tuổi, tình trạng vàng da sẽ được cải thiện đáng kể và khỏi hẳn do gan đã phát triển đầy đủ hơn, đủ sức xử lý bilirubin dư thừa trong máu.

Mẹ cần làm gì khi trẻ bị vàng da sinh lý?

Hầu hết vàng da sinh lý ở trẻ sơ sinh chỉ theo dõi không cần điều trị, và sẽ tự khỏi sau một thời gian ngắn. Mẹ có thể tích cực cho trẻ bú để ruột trẻ hoạt động và đào thải bilirubin dư thừa ra khỏi cơ thể. Với trường hợp cho trẻ bú nhiều mà tình trạng vàng da không cải thiện hoặc tăng lên thì mẹ nên đưa trẻ đi khám và hỏi ý kiến bác sỹ về những can thiệp về y tế cần thiết, tránh tình trạng trẻ tích tụ bilirubin quá nhiều gây tổn thương não bộ của trẻ.

Nếu trẻ có hiện tượng da vàng đậm xuất hiện sớm, không hết vàng sau 1 tuần với trẻ đủ tháng và 2 tháng với trẻ sinh non, mức độ vàng toàn thân, lòng bàn tay, bàn chân và cả kết mạc mắt. Đồng thời với vàng da, có sự xuất hiện của các triệu chứng bất thường khác như: trẻ lừ đừ, bỏ bú, co giật…, xét nghiệm Bilirubin trong máu tăng hơn bình thường. Trong trường hợp này, có thể trẻ đã bị vàng da bệnh lý. Mẹ hãy tư vấn ý kiến của bác sĩ để can thiệp sớm cho trẻ nhé. Mẹ hãy luôn tìm hiểu về kinh nghiệm chăm sóc trẻ sơ sinh để xử lý những tình huống tại nhà

2. “Cứt trâu” da đầu

“Cứt trâu” da đầu là gì?

Trẻ sau khi sinh ra thường có những mảng dính nhờn và bám chặt trên da đầu của trẻ. Người lớn thường cho là những mảng này không được “sạch” cho lắm và muốn lấy nó đi giúp trẻ. Vì vậy, trong dân gian nó được gán với cái tên là “cứt trâu” da đầu.

Trên thực tế, đây chỉ là tình trạng bài tiết quá mức các chất nhờn của nang tuyến, gây dính bết các tế bào da chết thành từng mảng và gắn chặt vào da đầu. Tình trạng này cũng chịu sự ảnh hưởng từ các hormone của mẹ còn dư lại trong cơ thể trẻ, hệ tiêu hóa của trẻ chưa trưởng thành không có khả năng hấp thu đủ biotin…

“Cứt trâu” da đầu có tự khỏi không?

Thông thường, các tuyến bã nhờn của trẻ chỉ chịu tác động kích thích của các hormone của mẹ còn dư lại trong cơ thể trẻ cho đến hết tháng thứ 3 sau sinh. Nếu sau 3 tháng tình trạng này vẫn chưa hết hẳn hoặc giảm đi thì mẹ có thể đưa trẻ đi khám để loại trừ các bệnh về da khác.

Ngoài ra, tình trạng “cứt trâu” da đầu này hoàn toàn lành tính, không gây đau hay ngứa và tự hết sau vài tháng. Do đó, nếu mẹ thấy trẻ có cảm giác khó chịu, bứt rứt, thường xuyên dùng tay gãi thì rất có thể trẻ đang gặp phải 1 vấn đề khác trên da đầu cần được bác sĩ thăm khám sớm. Bên cạnh đó, một số bé còn bị chàm sữa song song, vì vậy mẹ cũng nên tham khảo cách trị chàm sữa tại nhà cho bé thoải mái hơn mẹ nhé.

Làm thế nào để làm sạch “cứt trâu” da đầu cho trẻ?

Nhiều cha mẹ và ông bà đều rất muốn loại bỏ phần “cứt trâu” da đầu cho trẻ. Việc này hoàn toàn có thể làm được chỉ cần mẹ nhẹ nhàng và kiên trì một chút.

Cách đơn giản là mẹ có thể dùng một chút dầu hoặc kem/sáp lành tính (dầu dừa, dầu olive, dầu dành cho em trẻ, paraffin, vaseline…) bôi lên vùng da đầu có “cứt trâu” và để khoảng vài tiếng. Sau đó mẹ dùng nước ấm và dầu gội dành cho trẻ em để gội sạch cho trẻ, mẹ có thể nhẹ nhàng dùng 1 chiếc khăn xô ướt hoặc 1 chiếc bàn chải lông mềm chà nhẹ nhàng cho trẻ.

Mẹ cũng không cần quá cố gắng làm sạch “cứt trâu” da đầu trong 1 lần mà có thể chia ra nhiều lần, mỗi lần một chút cho đến khi sạch hẳn.